اندیکاتور قدرت نسبی (RSI) یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین ابزارها در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی، به‌ویژه در فارکس، است. این اندیکاتور با استفاده از فرمول‌های ریاضی و آماری، اطلاعات دقیقی در خصوص وضعیت نوسانات و روند قیمت‌ها ارائه می‌دهد و به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در زمینه خرید و فروش اتخاذ کنند. اندیکاتور RSI معمولاً برای شناسایی شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش، و همچنین نقاط احتمالی بازگشت قیمت استفاده می‌شود. در این مقاله، به معرفی جامع اندیکاتور RSI در فارکس پرداخته و نکات کلیدی در کاربرد آن را بررسی خواهیم کرد.

 

اندیکاتور RSI چیست؟

اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی یکی از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال است که برای بررسی قدرت خرید و فروش در بازار استفاده می‌شود. این اندیکاتور به معامله‌گران کمک می‌کند بفهمند قیمت یک دارایی در حال حرکت به سمت اشباع خرید (یعنی ممکن است قیمت بیش از حد بالا رفته باشد) یا اشباع فروش (یعنی ممکن است قیمت بیش از حد پایین آمده باشد) است.

اندیکاتور RSI برای تأیید و تعیین نقاط قیمتی و سطوح بازگشتی بازار نیز  به کار می‌رود. این اندیکاتور در بازه 0 تا 100 نوسان می‌کند، بنابراین در دسته اسیلاتورها قرار می‌گیرد. همان‌طور که از نامش پیداست، این شاخص نشان‌دهنده قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان نسبت به یکدیگر است، به همین علت به آن شاخص قدرت نسبی گفته می‌شود. این اندیکاتور می‌تواند تأییدی برای تغییر روند، اصلاح قیمتی یا پولبک باشد و بر اساس آن می‌توان اقدام به خرید یا فروش کرد.

 

چطور اندیکاتور RSI را تحلیل کنیم؟

اندیکاتور RSI بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. دو سطح کلیدی ۳۰ و ۷۰ به‌عنوان محدوده‌های اشباع فروش و اشباع خرید شناخته می‌شوند.

• زمانی که مقدار RSI زیر ۳۰ باشد، نشان‌دهنده فشار فروش بیش از حد است (اشباع فروش)، بنابراین احتمال کاهش فروش و افزایش قیمت وجود دارد. به عبارتی، ممکن است در آینده روند صعودی آغاز شود.
• زمانی که RSI بالای ۷۰ باشد، به معنای خریدهای بیش از حد است (اشباع خرید). در این شرایط ممکن است روند خرید متوقف شده و قیمت کاهش یابد.

 

چه اطلاعاتی می‌توان از اندیکاتور RSI دریافت کرد؟

• مقدار زیر ۳۰:  سیگنال صعودی (اشباع فروش).
• مقدار بالای ۷۰ : سیگنال نزولی (اشباع خرید).
• مقدار بالای ۸۰: اشباع خرید قوی.
• مقدار زیر ۲۰: اشباع فروش قوی.
• دارایی‌های اشباع خرید: احتمال اصلاح قیمت یا تغییر روند.
• دارایی‌های اشباع فروش: آمادگی برای جهش قیمتی.

 

نکته:

• اشباع خرید و فروش بیشتر در روندهای خنثی معنادار است. در روندهای صعودی یا نزولی، تحلیل کمی متفاوت است.
• در یک روند صعودی، بسیاری از تحلیلگران سطح ۵۰ را به‌جای ۴۰ به‌عنوان حمایت در نظر می‌گیرند.
• اگر در محدوده اشباع خرید واگرایی نزولی در RSI مشاهده شود، احتمال آغاز یک روند نزولی افزایش می‌یابد. برعکس، واگرایی صعودی در محدوده اشباع فروش ممکن است نشان‌دهنده پایان روند نزولی و شروع یک روند صعودی باشد.

 

بیشتر بخوانید: 10تا از بهترین اندیکاتورهای فارکس تا ۲۰۲۴ به نظر کاربران

 

6 استراتژی معاملاتی با RSI

1. شناسایی سطوح اشباع خرید و فروش

• زمانی که مقدار RSI بالاتر از ۷۰ باشد، به معنای اشباع خرید است. این حالت نشان می‌دهد قیمت به‌سرعت افزایش یافته و ممکن است به‌زودی کاهش یابد یا روند معکوس شود. بسیاری از معامله‌گران این سیگنال را برای فروش در نظر می‌گیرند.
• اگر مقدار RSI کمتر از ۳۰ باشد، به معنای اشباع فروش است. در این حالت قیمت به‌سرعت کاهش یافته و ممکن است به سمت بالا اصلاح شود یا روند تغییر کند. معامله‌گران از این سیگنال برای باز کردن پوزیشن خرید استفاده می‌کنند.
• بااین‌حال، صرفاً به RSI برای پیش‌بینی بازگشت روند نمی‌توان تکیه کرد. برای تأیید بازگشت روند در محدوده اشباع خرید یا فروش، باید یک مومنتوم حرکتی قوی در بازار وجود داشته باشد.

 

2. شناسایی سطوح حمایت و مقاومت

   یکی از کاربردهای مهم RSI تشخیص سطوح حمایت و مقاومت است. سطوح حمایت و مقاومت مناطق کلیدی در نمودار هستند که قیمت معمولا در آنها متوقف شده یا تغییر جهت می‌دهد. می‌توان از RSI  برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت احتمالی استفاده کرد. هنگامی که RSI  به سطح 50 نزدیک می‌شود یا از آن عبور می‌کند، می‌تواند به عنوان سطوح حمایت و مقاومت عمل کند. معامله‌گران می‌توانند از این اطلاعات برای پیش بینی واکنش‌های احتمالی قیمت و تنظیم استراتژی های معاملاتی خود استفاده کنند.

 

3. شناسایی واگرایی

واگرایی زمانی رخ می‌دهد که حرکت قیمت با روند اندیکاتور هماهنگ نباشد.

• واگرایی مثبت: وقتی قیمت به یک کف پایین‌تر می‌رسد اما RSI روند صعودی دارد، نشان‌دهنده تضعیف روند نزولی است و احتمال تغییر به روند صعودی وجود دارد.

 

• واگرایی منفی: وقتی قیمت سقف بالاتری ثبت می‌کند اما RSI در حال کاهش است، این وضعیت نشان‌دهنده تضعیف روند صعودی است و احتمال برگشت قیمت وجود دارد.

 

• واگرایی مخفی مثبت: در روند صعودی، اگر قیمت کف بالاتر و RSI کف پایین‌تر بسازد، به معنای ادامه روند صعودی است.

 

• واگرایی مخفی منفی: در روند نزولی، اگر قیمت سقف پایین‌تر و RSI سقف بالاتر بسازد، نشان‌دهنده ادامه روند نزولی است.

 

4. شناسایی نقاط ورود و خروج

   از دیگر کاربردهای RSI، تعیین نقاط ورود و خروج معاملات و تأیید شکست یا بازگشت روند است. همچنین با رسم خطوط روند روی نمودار RSI، می‌توان نقاطی که خطوط شکسته می‌شوند را شناسایی کرد.

 

5. استراتژی معاملاتی نوسان ناقص (failure swing trading strategy)

استراتژی نوسان ناقص براساس تشکیل الگوهای M و W  در خط اندیکاتور RSI  طراحی می شود. این الگوها تغییر در روند فعلی بازار را نشان می‌دهند. در زمانی که قیمت کاهش می‌باید اما RSI  اشباع خرید را نشان می‌دهد میتواند نشاندهنده ادامه روند صعودی باشد. این استراتژی به این معنی است که بازار سعی داشته از یک سطح خاص عبور کند اما موفق نشده است. این عدم موفقیت می تواند نشاندهنده یک اصلاح کوتاه مدت و سپس ادامه روند اصلی یا حتی تغییر جهت کلی روند باشد.

 

6. استراتژی تأیید روند کاردول (Cardwell’s Trend Confirmation Strategy)

این استراتژی توسط اندرو کاردول معرفی شده و مبتنی بر استفاده از سطوح خاص اندیکاتور RSI برای تأیید جهت روند است. در این روش، سطوح RSI به سمت روند قیمت تنظیم می‌شوند و از این تنظیم برای ورود به معاملات در جهت روند استفاده می‌شود.

در روند صعودی: سطوح 40 و 80 اهمیت ویژه‌ای دارند. زمانی که RSI به سطح 40 نزدیک شود و به سمت بالا بازگردد (Rebound)، این سطح به‌عنوان یک حمایت قوی در نظر گرفته می‌شود. شکست سطح 80 می‌تواند نشانه قدرت بیشتر روند صعودی باشد.

در روند نزولی: سطوح 20 و 60 مدنظر هستند. اگر RSI به سطح 60 رسیده و به سمت پایین بازگردد، این سطح به‌عنوان یک مقاومت قوی در نظر گرفته می‌شود. شکست سطح 20 می‌تواند نشانه ادامه روند نزولی باشد.

 

نکات مهم در استفاده از RSI در فارکس:

1. بهتر است RSI به همراه سایر اندیکاتورهایی مانند MACD استفاده شود.
2. RSI در تایم‌فریم‌های بالاتر دقت و قابلیت اطمینان بیشتری دارد.

 

 نحوه اضافه کردن اندیکاتور RSI به چارت

برای استفاده از اندیکاتور RSI نیازی نیست فرمول محاسبه آن را بدانید. کافی است مراحل زیر را در پلتفرم TradingView دنبال کنید:

1. وارد منوی Indicators شوید.
2. در بخش Metrics & Strategies، گزینه RSI را انتخاب کنید.
3. Relative Strength Index  را جستجو کنید.
4. روی آن کلیک کنید تا به نمودار شما اضافه شود.

به صورت پیش‌فرض، تنظیمات RSI روی ۱۴ دوره (روز) قرار دارد. بااین‌حال، بسیاری از معامله‌گران، به‌ویژه معامله‌گران روزانه، این بازه زمانی را متناسب با استراتژی خود تغییر می‌دهند.

 

چه تایم فریمی برای RSI مناسبت تر است؟

تایم فریم کوتاه‌تر (مانند 5 یا 15 دقیقه)مناسب برای معامله‌گران روزانه (Day Traders) و کسانی که به دنبال نوسانات سریع بازار هستند.

تایم فریم بلندتر (مانند 4 ساعت یا روزانه): مناسب برای معامله‌گران میان‌مدت و بلندمدت که به دنبال تحلیل روندهای بزرگ‌تر و دقیق‌تر هستند.

اگر به دنبال معاملات سریع هستید، تایم فریم کوتاه‌تر را انتخاب کنید. اما اگر دقت و اعتبار سیگنال برای شما مهم‌تر است، تایم فریم بلندتر گزینه بهتری است. ترکیب RSI با سایر اندیکاتورها می‌تواند به بهبود دقت در هر تایم فریمی کمک کند.

 

سخن پایانی

اندیکاتور RSI ابزاری قدرتمند برای معامله‌گران است چون اطلاعات زیادی از شرایط بازار، بازگشت روندها و فرصت‌های معاملاتی بالقوه ارائه می‌دهد. معامله‌گران می‌توانند با درک نحوه محاسبه، تنظیمات بهینه، و تفسیر سطوح اشباع خرید و فروش (Overbought/Oversold) از این اندیکاتور به‌صورت مؤثر در تحلیل تکنیکال استفاده کنند. علاوه بر این، مفهوم واگرایی RSI و نقش آن به‌عنوان ابزاری تأییدی، کارایی این اندیکاتور را بالاتر می‌برد. با اجرای استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر RSI، معامله‌گران می‌توانند از حرکات قیمتی بهره ببرند و تصمیمات معاملاتی خود را بهینه کنند. با این‌حال، اگر RSI همراه با سایر تکنیک‌های تحلیلی و استراتژی‌های مدیریت ریسک استفاده کنید قادر خواهید بود  تا معاملات آگاهانه‌تر و موفق‌تری انجام دهید.

RSI یکی از ابزارهای قدرتمند تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران با استفاده از آن می‌توانند تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری داشته باشند. بروکر اوربکس با ارائه پلتفرم معاملاتی پیشرفته و ابزارهای تحلیل تکنیکال کامل، این امکان را فراهم کرده تا معامله‌گران از شاخص‌هایی مانند RSI به بهترین نحو استفاده کنند و معاملات موفق‌تری داشته باشند.